Fotis Zapantiotis – Hầm rượu ẩn mình trong lòng đất ở Hy Lạp

Ở phía bắc đảo Evia, Hy Lạp, kiến trúc sư Fotis Zapantiotis và cộng sự đã đề xuất một thiết kế nhà máy rượu vang hoàn toàn tôn trọng địa hình tự nhiên, vườn nho xung quanh và chính quy trình sản xuất rượu vang. Công trình rộng 1.500 m² – mang tên Ktima Aidipsos – được chôn vùi hoàn toàn trong lòng đất để giảm thiểu tác động thị giác lên cảnh quan, đồng thời tạo ra điều kiện lý tưởng cho việc lưu trữ và ủ rượu.

Hai dấu ấn hình học trên mặt đất

Mặc dù gần như ẩn mình hoàn toàn, công trình vẫn để lại hai “dấu ấn” hình học đơn giản trên bề mặt: một đường thẳng và một hình tròn.

• Đường thẳng chính là khối nhà sản xuất – ẩn sau bức tường chắn đất, giấu kín tầm nhìn từ bên ngoài. Bên trong là tất cả các khu vực chức năng của nhà máy rượu: phòng lên men, dây chuyền đóng chai, kho ủ thùng gỗ và các không gian kỹ thuật.

• Hình tròn được đặt ở trung tâm tổng thể, được đào sâu xuống đất để tạo thành một sân trong ngoài trời. Khoảng trống tròn này trở thành nơi tụ họp cho du khách, mở ra tầm nhìn toàn cảnh vườn nho và mang yếu tố biểu tượng mềm mại, cân bằng với bố cục hợp lý và tiết chế.

Quảng trường tròn và đường cắt tuyến tính định hình Ktima Aidipsos

Quyết định đặt toàn bộ nhà máy rượu ngầm dưới lòng đất không chỉ nhằm tạo ấn tượng thị giác mà còn xuất phát từ những lý do thực tế. Lớp đất bao quanh cung cấp nhiệt độ ổn định và độ ẩm tự nhiên – điều kiện tối ưu cho quá trình ủ rượu mà không cần hệ thống cơ khí phức tạp. Đồng thời, công trình trở thành một phần của địa hình vườn nho, gần như biến mất giữa các hàng nho trải dài bất tận.

Từ trên cao, những gì người ta thấy chỉ là bức tường chắn đất theo đường cắt thẳng và quảng trường tròn lõm xuống đất. Mọi phần còn lại đều ẩn dưới mặt đất, để vườn nho tiếp tục “thống trị” khung cảnh không bị gián đoạn.

Theo nhịp điệu ngầm của quá trình làm rượu

Hành trình tham quan bắt đầu từ chính vườn nho, theo một con đường nhỏ khéo léo dẫn du khách qua địa hình tự nhiên. Họ sẽ đi đến một vết cắt tinh tế trên mặt đất – lối vào dần mở ra, để lộ cầu thang xoắn tròn dẫn xuống lõi công trình.

Bên trong, tuyến tham quan mời gọi du khách bước song song với quy trình sản xuất: phòng lên men với các bồn thép không gỉ cao lớn phản chiếu ánh sáng mờ ảo, rồi đến kho ủ thùng gỗ và khu đóng chai. Suốt lối đi, kết cấu vật liệu, hương rượu phảng phất và không khí mát lạnh từ lòng đất tạo nên một trải nghiệm đa giác quan.

Tâm điểm của Ktima Aidipsos là phòng thử rượu – một không gian vòm mái, tường đất dày và ánh sáng dịu nhẹ, gợi cảm giác như một hang động yên tĩnh. Nơi đây, người ta thưởng thức rượu giữa chính những điều kiện đã sản sinh ra nó. Tiếng bước chân trên sỏi là âm thanh duy nhất phá vỡ sự tĩnh lặng.

Kết thúc hành trình, lối đi đưa du khách trở lại quảng trường tròn ngoài trời – tái kết nối họ với cảnh quan và mời gọi một khoảnh khắc chiêm nghiệm, khép lại vòng tuần hoàn giữa đất, kiến trúc và rượu vang.