Grand Egyptian Museum – Nền văn minh thức giấc bên Kim Tự Tháp

Ngày 1/11/2025, thế giới chứng kiến một buổi bình minh mới của kiến trúc bảo tàng:Grand Egyptian Museum (GEM) – Bảo tàng Ai Cập Vĩ đại – chính thức mở cửa ngay bên cạnh cao nguyên Giza, nơi ba Kim Tự Tháp huyền thoại đã đứng suốt hàng nghìn năm.

Được ấp ủ suốt hơn hai thập kỷ, GEM không chỉ là một công trình khổng lồ trị giá hàng tỷ USD, mà là một lời tuyên ngôn của Ai Cập hiện đại:

“Chúng tôi không chỉ kể lại lịch sử – chúng tôi dựng lại linh hồn của nó.”

Vị trí và quy mô – cuộc đối thoại với sa mạc và thời gian

Nằm cách Kim Tự Tháp Giza chỉ hơn một dặm, GEM trải dài trên diện tích 470.000 m², trong đó 24.000 m² dành riêng cho không gian trưng bày cố định.

Từ xa, tòa nhà như một vệt sáng khổng lồ mọc lên từ cát. Mặt tiền bằng đá sa thạch và kính phản chiếu ánh nắng sa mạc, nhưng không lấn át đường chân trời của Kim Tự Tháp.Ngược lại, mọi trục nhìn từ lối vào, đại sảnh, đến cầu thang chính đều được hướng thẳng ra quần thể Giza, tạo nên liên kết thị giác giữa hai biểu tượng của cổ đại và đương đại.

GEM không muốn vượt qua quá khứ, mà muốn đối thoại với nó.

Ngôn ngữ kiến trúc – giữa sa mạc và văn minh

Được thiết kế bởi Heneghan Peng Architects (Ireland) – nhóm kiến trúc sư thắng cuộc thi quốc tế năm 2003 – GEM mang một tinh thần song trùng:

• Kính và ánh sáng: biểu tượng của minh triết và tri thức mở.

• Đá và bóng râm: biểu tượng của ký ức và vĩnh hằng.

Bên trong, Cầu thang lớn (Grand Staircase) cao sáu tầng dẫn lối du khách đi ngược thời gian từ thời tiền sử đến triều đại của Tutankhamun.Ánh sáng tự nhiên được lọc qua hệ mái giếng trời bằng đá vừa đủ để soi sáng, vừa giữ sự tôn nghiêm như bước vào đền thờ.

Mỗi bước chân là một lát cắt của thời gian.Mỗi tầng bậc là một lớp ký ức được tái sinh.

Kho báu của các Pharaoh – khi lịch sử được thở cùng ánh sáng

Tâm điểm của GEM là toàn bộ kho báu của vua Tutankhamun – hơn 5.000 hiện vật được trưng bày cùng nhau lần đầu tiên trong lịch sử.Ngoài ra còn có bức tượng Ramses II cao 11 mét, nặng 83 tấn – từng đứng giữa quảng trường Cairo, nay được đặt trong đại sảnh như người gác đền cho tri thức nhân loại.

Các phòng trưng bày kể lại hành trình hơn 5.000 năm lịch sử Ai Cập, từ tiền sử, Cổ vương quốc, Trung vương quốc, Tân vương quốc đến thời kỳ Hy-La.Bên cạnh đó là phòng thí nghiệm bảo tồn hiện đại, bảo tàng thiếu nhi, và trải nghiệm tương tác đa phương tiện biến việc tham quan thành một hành trình sống cùng quá khứ.

Kiến trúc kể chuyện – khi không gian trở thành dòng chảy cảm xúc

Lối vào mở ra quảng trường lớn dẫn đến Đại sảnh cao vút, nơi tượng Ramses II chào đón du khách.Từ đó, Grand Staircase uốn mình dẫn lên những tầng lịch sử, mỗi tầng được kể bằng ánh sáng và tỷ lệ.Đỉnh cao của hành trình là phòng trưng bày Tutankhamun, nơi vàng, đá quý và những họa tiết cổ đại tỏa sáng trong ánh sáng dịu của thời gian.

Ở một số điểm, tầm nhìn được khung hóa, để từ bên trong GEM, bạn vẫn thấy những Kim Tự Tháp ngoài kia, mờ ảo trong sương sa mạc như hai thế giới nhìn nhau qua hàng thiên niên kỷ.

Hơn cả bảo tàng – là biểu tượng của bản sắc và tự tôn

Từ ý tưởng đầu tiên những năm 1990 đến khi khởi công năm 2005, GEM đã trải qua nhiều biến động lịch sử từ khủng hoảng chính trị, đại dịch, đến thay đổi lãnh đạo.Thế nhưng, chính hành trình ấy khiến công trình này trở thành biểu tượng của sự kiên định và tái sinh.

“Nếu Kim Tự Tháp là ký ức của tổ tiên, thì GEM là ký ức của hiện tại.”

Nơi đây, quá khứ không còn là tàn tích.Nó là nguồn năng lượng sống, được tái cấu trúc qua ngôn ngữ của ánh sáng, vật liệu, và trải nghiệm.