Antilia – Khi một ngôi nhà trở thành biểu tượng của thành phố

TrongThuy KTS
Nov 26
4 min read

Trên Altamount Road, con đường đắt đỏ bậc nhất Mumbai, có một tòa nhà mà mọi người đều biết tên Antilia, dinh thự của tỷ phú Mukesh Ambani.Một khối nhà khổng lồ trị giá gần 2 tỷ đô la Mỹ, cao 173 mét, gồm 27 tầng, đứng lặng lẽ mà không thể bị phớt lờ.

Không chỉ là nơi ở, Antilia là một tuyên ngôn bằng vật chất, nơi kiến trúc, quyền lực, công nghệ và biểu tượng đô thị giao nhau gây tranh cãi suốt hơn một thập kỷ qua.

Từ huyền thoại đến hiện thực

Tên “Antilia” bắt nguồn từ hòn đảo huyền thoại từng xuất hiện trên bản đồ Bồ Đào Nha thế kỷ 15, một vùng đất được đồn rằng có thật nhưng không ai từng thấy.Tòa tháp của Ambani cũng giống vậy: vừa hiện diện, vừa bí ẩn.

Được thiết kế bởi Perkins & Will, công trình hoàn thành năm 2011 và nhanh chóng trở thành một “điểm nhấn không thể tránh khỏi” của đường chân trời Mumbai.Nhưng hơn cả sự xa hoa, điều khiến Antilia đặc biệt chính là cách nó phản chiếu tâm thế của một thành phố và của cả thời đại.

Sự xa xỉ của tính bền vững

Kiến trúc sư Ralph Johnson (Perkins & Will) từng gọi Antilia là

“một nguyên mẫu cho công trình của tương lai.”

Cấu trúc tòa nhà chia thành các lớp thẳng đứng, xen kẽ vườn treo và dải cây thủy canh.Những “vành đai xanh” này không chỉ là yếu tố thẩm mỹ mà còn giúp giảm hiệu ứng đảo nhiệt đô thị, lọc không khí, và tạo bóng mát.

Tầng trung tâm của tòa tháp là “vườn tầng mây” ranh giới giữa khu văn phòng, khu sinh hoạt và khu giải trí.Ở đây, “sự bền vững” không chỉ là trách nhiệm mà đã trở thành một đặc quyền:tái chế nước, thu nước mưa, sử dụng ánh sáng tự nhiên, giảm tải năng lượng nhưng tất cả vẫn nằm trong khuôn khổ xa hoa cá nhân hóa.

“Ở Antilia, sự bền vững không còn là hành động tập thể mà là một trải nghiệm được thiết kế riêng.”

Công trình của kỹ thuật và biểu tượng

Ít ai biết rằng Antilia là một kỳ công kỹ thuật thực thụ.Ban đầu dự định sử dụng kết cấu thép, nhưng do điều kiện thi công phức tạp, công trình chuyển sang bê tông cốt thép toàn khối với nền móng dày 3 mét, có thể chịu động đất cấp cao cực kỳ hiếm trong công trình dân dụng.

Bên trong gồm:

6 tầng hầm để xe cho bộ sưu tập hàng trăm siêu xe,
phòng khiêu vũ không cột, trần treo đèn chùm nặng 25 tấn,
khu giải trí, thư viện, phòng thiền, phòng tuyết nhân tạo,
cùng ba bãi đỗ trực thăng trên mái.

Hệ lõi nghiêng được tính toán để cân bằng tải trọng chết, còn các cột ngược hình kim tự tháp cao 22 mét được gia công riêng.Các thí nghiệm hầm gió giúp điều chỉnh độ cứng và dao động của tháp.Toàn bộ công trình là một minh chứng cho sức mạnh của kỹ thuật kiến trúc đương đại.

Ngôn ngữ hình khối – giữa đền thờ và tòa tháp

Mặt đứng của Antilia không tuân theo ngôn ngữ duy nhất.Nó chuyển từ kính trong suốt hiện đại sang ban công phủ cây xanh, từ các chi tiết trang trí truyền thống Ấn Độ (lotus, sun motifs, jaali)đến bóng vàng, đá cẩm thạch, pha lê.

Có người xem đây là chủ nghĩa tối đa (maximalism) – một “hỗn hợp có chủ đích”.Nhưng cũng có thể đọc nó như một dạng đền đài thẳng đứng,nơi mọi tầng đều tượng trưng cho một nấc của quyền lực,giống như những shikhara (đỉnh tháp) trong kiến trúc Hindu, vươn lên trời cao – nơi con người chạm đến thần linh.

Biểu tượng của nghịch lý đô thị

Antilia không thể tách khỏi bối cảnh xã hội của Mumbai, một thành phố nơi biệt thự cao tầng và khu ổ chuột chỉ cách nhau vài trăm mét. Vì thế, công trình luôn là tâm điểm tranh cãi:xa hoa trong một thành phố còn đầy bất bình đẳng.

Nhưng nhìn từ góc độ khác, nó cũng đặt ra một câu hỏi trung thực:Liệu kiến trúc có thể vừa cá nhân hóa tột cùng, vừa tự thân phản chiếu xã hội? Antilia không chỉ là nơi ở, mà là tấm gương soi của Mumbai, nơi ước vọng, bất bình đẳng, và khát vọng vươn lên hòa vào một hình khối duy nhất.

Antilia như một “thí nghiệm về chiều đứng”

Nếu bỏ qua giá trị vật chất, Antilia có thể được hiểu như một thử nghiệm về verticality, một “thành phố nén” tự vận hành, có năng lượng riêng, tiện ích riêng, và sinh thái riêng.Giống như Unité d’Habitation của Le Corbusier, nhưng được viết lại bằng ngôn ngữ Ấn Độ:đậm tính tâm linh, pha lẫn hoài nghi, và đầy khát vọng.